Kentler Arası İş birliği Süreci

Günümüzde kentleşme oranı gittikçe artmaktadır. Bu durum beraberinde yönetim anlayışının merkezden yerele doğru kaymasını, demokrasi kavramının yaygınlaşmasını ve yerel yönetimlerin güçlenmesini sağlamaktadır. Böylece yerel yönetimlerin etkinliği artmakta ve etkinlik alanının uluslararası boyutlara da ulaştığı görülmektedir.

Kentler arasında uluslararası iş birliğinin en önemli amacı, yerel yönetimleri geliştirmek, yerel demokrasiyi güçlendirmek, halkın yönetime katılım hakkını savunmak, yerel yönetimler aracılığıyla toplumlar arasında barış ve kardeşliği geliştirmek, çevre kaynaklarının daha iyi kullanılması için yerel düzeyde iş birliği yapmak, yerel yönetimler arasında bilgi ve deneyim paylaşımını sağlamak şeklinde ifade edilebilir.

Selçuklu’nun kentler arası ilk iş birliği, Bosna Hersek’in Tesany kenti ile 1994 yılında Kardeş Şehir Protokolü imzalanması ile gerçekleşmiştir.

Kardeş Şehir Kavramı

Kardeş şehir, uzak bölgelerde bulunan yerleşim yerlerinin, sosyal, kültürel anlamda şehircilik bağlamında ilişkilerini geliştirmek amacıyla oluşturulan birlikteliktir. Bu birliktelik, sosyo-ekonomik gelişimi yükseltmek amacıyla proje ve programlar yürüten iki veya daha fazla belediyenin ortak uygulamasıdır. Kardeş şehir ya da uluslararası ilişkiler terminolojisinde “sister city”, 1950’li yıllardan itibaren ABD şehirleri ile dünyanın geri kalan ülkelerindeki şehirler arasında barış ve karşılıklı anlayışın geliştirilmesi amacıyla ortaya çıkmıştır. Avrupa’da da aynı yıllarda özellikle Fransız ve İngiliz şehirleri arasında dostluğun geliştirilmesi amacıyla ‘’twinning’’ adı verilen kardeşlik ilişkileri kurulmaya başlanmıştır.

Kardeş şehir olma teklifi, genellikle diplomatik yollardan yapılır. Dışişleri Bakanlığı kanalıyla belediyelere iletilir veya belediyeler arasında karşılıklı temaslar kurulur. Yurt dışından herhangi bir şehirle kardeş şehir olabilmek için Belediye Meclis Kararı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın onayı gerekmektedir.

Belediye Meclisi kararı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın izninde göz önünde bulundurulan en önemli husus, şehirler arasındaki denkliktir. Şehirlerin; ülke içindeki önemi, nüfusu, ekonomik ve ticari durumu, kültürel yapısı ve coğrafi özelliği bakımından birbirine yakın ya da denk olması idealdir. Çünkü bu kriterlere dayanılarak kurulacak bir ilişki daha verimli olur ve ortak çalışmaların daha başarılı yürümesini sağlar. Bazen yukarıda bahsedilen benzerliklerin bir veya birkaçına bakılarak ya da denk olmamasına rağmen manevi destek sağlamak amacıyla da bir şehirle kardeş şehir ilişkisi kurulabilir.

Kardeş şehir ilişkisinin kendisinin başlı başına kurulması, ilişkiyi kuran kentler arasında her türlü iş birliği için uygun bir zemin ve güçlü bir bağ oluşturmaktadır. Genel olarak, yapılan protokol çerçevesinde hangi alanlarda iş birliği yapılacağı ifade edilir. Protokol hazırlanmadan önce de iki tarafın faydasına olacak iş birliği alanları için çalışmalar yapılır ve karşılıklı müzakere edilir. Taraflar isterlerse protokole süre sınırı koyabilirler.

Selçuklu’nun, yurt içinde 15, yurt dışında 9 olmak üzere toplamda 24 Kardeş Şehri bulunmaktadır.

İş birliği Protokolü

İki kent arasında kurulan en güçlü ikinci ilişki türüdür. Proje iş birliği olarak kısa süreli olabileceği gibi kardeş şehir ilişkisinde olduğu gibi uzun süreli olarak da geçerli olabilir. Türkiye’de genellikle kardeş şehri bulunan ülkelerdeki ikinci bir şehir ile ilişki kurulması planlandığında iş birliği protokolü tercih edilmektedir. İş birliği protokolünde şehirlerarasında denklik prensibi aranmamaktadır. İş birliği alanları teknik, kültürel veya tüm bunları içine alabilecek şekilde de oluşturulabilir. Maddeler tamamen taraflar arasındaki diyaloglarla netleşir. İş birliği protokollerinde de Belediye Meclis Kararı olmalı ve İçişleri Bakanlığı’nın onayının alınması gerekmektedir.